پیشگیری
از بارداری بوسیله آی . یو . دی (I.U.D)
حلقه های هورمونی : حلقه هورمونی ( که به سیستم درون رحمی (IUS) یا دستگاه درون رحمی (IUD) نیز معروف است ) شیء کوچکی است که توسط
پزشک در رحم زن قرار داده می شود . قرار دادن حلقه ممکن است کمی ناراحت کننده باشد
، اما ناراحتی معمولاً زود تسکین می یابد . چنانچه درد و ناراحتی ناشی از آن ادامه
یابد، باید با پزشک خود مشورت کنید . حلقه هورمونی مانع از رشد بافت فوقانی رحم و
نفوذ اسپرم به آن می گردد. همچنین مانع از حرکت اسپرم در رحم می گردد . حلقه
هورمونی به مدت چندین سال مؤثر است و وسیله ای بسیار مطمئن برای جلوگیری از
بارداری می باشد .
آی . یو. دی. (I.U.D) حروف اول
کلمات Intra Uterine Device به معنای وسیله
داخل رحمی می باشد . آی . یو . دی . یک وسیله کوچک پلاستیکی می باشد که توسط پزشک
یا ماما در داخل رحم خانمها قرارداده می شود . برای عده بسیاری از خانمها ،
استفاده از آی . یو . دی. می تواند بسیار موثر و مناسب می باشد تا از حاملگی های ناخواسته
جلوگیری نماید .
دو نوع آی . یو. دی. وجود دارد که عبارتند از :
- 1)آی . یو. دی. های مسی
- 2) آی . یو. دی. های حاوی هورمون
پروژسترون
حلقه مسی ( که به سیستم درون رحمی (IUS) یا دستگاه درون رحمی (IUD) نیز معروف است ) مانند حلقه هورمونی در
رحم زن قرار داده می شود . حلقه مانع از چسبیدن اسپرم به رحم می گردد . همچنین
مانع از حرکت اسپرم در رحم می گردد . حلقه هورمونی به مدت پنج تا ده سال مؤثر است
و وسیله ای بسیار مطمئن برای جلوگیری از بارداری می باشد . حلقه های مسی ممکن است
به پریودهای شدیدتر و بعضاً توأم با درد منجر شوند .
آی . یو. دی. های مسی را می توان تا ده سال هم در مهبل باقی
گذاشت و از مزایای آن استفاده نمود . این نوع آی . یو. دی. های امروزه یکی از
موثرترین وسایل جلوگیری از بارداری می باشند ، بطوریکه از هر 100 خانمی که از این
وسیله استفاده می نماید فقط یک نفر دچار حاملگی ناخواسته می شود .
آی . یو. دی . های حاوی پروژسترون که به "پروژستاسرت
" ( Progestasert) نیز معروف می باشند را باید هر سال عوض
نمود . تاثیر این آی . یو. دی . ها نیز در جلوگیری از بارداری زیاد می باشد
بطوریکه از هر 100 خانمی که از این وسیله استفاده می کنند ، فقط حدود 3 نفر دچار
حاملگی ناخواسته می شوند . وجود هورمون پروژسترون در این نوع از آی . یو. دی. ها
باعث کاهش خونریزی و انقباضهای رحمی می گردد که در هنگام استفاده از آی . یو. دی .
معمولا ایجاد میشود .
- نحوه
عملکرد آی . یو . دی . ها
مکانیزم دقیق عمل آی . یو. دی. ها هنوز بطور کامل مشخص نشده
است . آی . یو . دی . باعث یک واکنش التهابی در دیواره رحم می شود که این التهاب
با انتقال اسپرم و تخمک ها جلوگیری می نماید . وجود مس در آی . یو . دی . باعث
تشدید این پاسخ التهابی می گردد . تحقیقات نشان داده است که این واکنش التهابی
بطور مشخصی باعث کاهش میزان لقاح شده و شانس بقای جنین را در صورت بروز لقاح کاهش
می دهد . بعلاوه خود فلز مس برای اسپرمها سمی می باشد . و بسیاری از اسپرمها از
بین خواهند رفت . اسپرمهای کمی هم که زنده می مانند و خود را به تخمک می رسانند
احتمال خیلی کمی دارد که توانایی بارور کردن تخمک را داشته باشند .
افرادی که می توانند از آی . یو. دی. استفاده کنند :
خانمهایی که هیچگونه سابقه ابتلا به عفونت یا التهاب لگن را
ندارند می توانند از آی . یو . دی . برای جلوگیری از بارداری استفاده نمایند .
خانمهایی که تا کنون هیچگونه حاملگی نداشته اند بخاطر عوارض خونریزی و انقباض های
رحمی که ممکن است بر اثر آی . یو. دی. ایجاد شود به میزان بیشتری از سایر خانمها
ممکن است خواهان عدم استفاده از آی . یو. دی. شوند . همچنین در این خانمها احتمال
افتادن به بیرون آی . یو. دی. بیشتر از خانمهایی است که قبلا سابقه حاملگی داشته
اند . بطور کلی توصیه می شود که خانمهایی که دارای مشکلات زیر هستند از آی . یو.
دی. استفاده نکنند :
» انقباضهای شدید رحمی در هنگام قاعدگی
» خونریزیهای شدید در هنگام قاعدگی
» کم خونی و سایر خونریزیها
» وجود ناهنجاری هایی در رحم ، لوله فالوپ و تخمدان ها
» تست اسمیر غیر طبیعی
» سابقه حاملگی خارج رحمی
» وجود بعضی از اختلالات دریچه قلب
» وجود حساسیت یا آلرژی به مس ( در مورد آی . یو. دی. های مسی
)
» سابقه ابتلا به بیماریهای عفونی مقاربتی
» وجود بیماری هایی مثل مرض قند ( دیابت ) ، سرطان خون ( لوسمی
) و ایدز که می توانند باعث افزایش احتمال بروز عفونت شوند .
- عوارض
جانبی شایع آی . یو. دی. ها
گاهی اوقات بعضی از خانمهایی که از آی . یو. دی . استفاده می
کنند ممکن است در طی قاعدگی های خود دچار انقباضهای شدید رحمی ، افزایش خونریزی و
کمر درد و یا پشت درد شوند . مصرف قرصهای ایبذوپروفن در هنگام شروع قاعدگی می
تواند به کاهش این مشکلات کمک نماید . حدود 10 تا 15 در صد خانمها بخاطر بروز این
گونه درد ها و خونریزیها در طی سال اولی که از آی . یو. دی. استفاده کرده اند
اقدام به بیرون آوردن آن می کنند . در طی سال های بعدی این میزان کاهش یافته و به
3 درصد می رسد . خانمهایی که قبلا بچه هایی به دنیا آورده اند در هنگام مصرف آی .
یو. دی. کمتر دچار خونریزی و درد می شوند و بنابراین احتمال کمتری دارد که به این
دلایل اقدام به بیرون آوردن آی . یو. دی. نمایند .
- خطرات
استفاده از آی . یو. دی. ها
این خطرات عبارتند از :
1) عفونت یا
التهاب لگن -- یک عفونت جدی رحم ، لوله فالوپ و تخمدان ها می باشد که می تواند
باعث نازایی عقیم شدن و دردهای مزمن شود . خطرایجاد بیماری التهاب لگن در طی 20
روز اول نصب آی . یو. دی. بسیار زیاد می باشد. در طی این مدت از هر 1000 خانمی که
آی . یو. دی. گذاشته است 10 نفر به التهاب لگن دچار می شود اما از روز 21 به بعد
این میزان کاهش یافته و از هر 1000 خانم ، فقط یک نفر بر اثر نصب آی . یو. دی.
دچار التهاب لگن میگردد . علایم و نشانه های التهاب لگن عبارتند از : درد های شکمی
، درد در هنگام مقاربت ، خونریزی یا ترشح از مهبل و تب . در هنگام مواجه شدن با
چنین علائمی ، سریعا با پزشک خود تماس بگیرید .
2) سوراخ شدن رحم - در موارد نادری ممکن است ایجاد شود . درچنین مواقعی آی . یو.
دی. با سوراخ کردن رحم وارد شکم می گردد و ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی
و بیرون آوردن آی . یو. دی. باشد .
3) بیرون افتادن آی . یو. دی. - در طی سال اول نصب آی . یو . دی. حدود 2 تا 10
درصد می باشد که اکثر آنها نیز در طی ماه اول اتفاق می افتد . در خانمهایی که
سابقه به دنیا آوردن بچه هایی را دارند فقط 2 تا 3 در صد احتمال وقوع چنین حالتی
وجود دارد .
بعد از سال اول ، بیرون افتادن آی . یو. دی. از رحم به خارج آن به میزان زیادی
کاهش می یابد و به حدود یک تا سه در صد می رسد . اگر بیرون افتادن آی . یو . دی.
بدون اینکه خانم متوجه آن شود اتفاق بیفتد ، ممکن است حاملگی روی دهد .
وقوع حاملگی - اگر با وجود آی . یو. دی. در داخل رحم ، حاملگی
رخ دهد باید سریعا اقدام به بیرون آوردن آی . یو. دی. نمود . ادامه حاملگی همراه
با آی . یو. دی. خطر سقط خود بخودی را دو برابر و خط زایمان زود رس را چهار برابر
می نماید.
خانمهایی که با وجود آی . یو. دی. حامله می شوند احتمال بیشتری
دارد که به حاملگی خارج رحمی دچار شوند (حدود 5 درصد) . عدم ایجاد قاعدگی در طی یک
ماه ، خونریزی های نامنظم و بروز علائم حاملگی ( مثل تهوع و استفراغ ، حساس شدن
پستانها ، دفع مکرر ادرار و خستگی ) را باید به پزشک گزارش نمود . حاملگی خارج
رحمی در صورتی که به موقع درمان نگردد می تواند باعث مرگ شود .
قبل از اینکه پزشک یا ماما بخواهد اقدام به گذاشتن آی . یو.
دی. نماید . یک بررسی و معاینه کلی (چک آپ) انجام شود . این معاینات شامل معاینه
لگن و پستانها ، تست پاپ اسمیر و آزمایش حاملگی می باشد . در صورتی که هیچ مشکلی
وجود نداشت ، می توان اقدام به نصب آی . یو. دی. نمود.
آی . یو. دی. را معمولا در روزهای آخر عادت ماهانه نصب می کنند زیرا در آن هنگام ،
دهانه رحم کمی باز بوده و احتمال وجود حاملگی بسیار اندک می باشد . با این حال ،
می توان آی . یو. دی. را در هر زمانی نصب نمود . کل زمان نصب آی . یو . دی . حدود
5 تا 15 دقیقه طول میکشد . اکثر خانمها در هنگام نصب و نیز بعد از قرار دادن آی .
یو . دی . احساس انقباضهایی می کنند . مصرف قرصهای ایبو پروفن می تواند به کم کردن
این انقباضهای دردناک کمک نماید . بهتر است این قرصها یکی دو ساعت قبل از نصب آی .
یو. دی. خورده شوند تا اثر بهتری داشته باشند . قبل از نصب آی . یو. دی. پزشک یا
ماما با استفاده از یک وسیله مخصوص ، اندازه و عمق رحم را اندازه گیری می کند . سپس
به آرامی آی . یو. دی. را در رحم قرار میدهند . ممکن است در هنگام نصب آی . یو.
دی. انقباضهای دردناکی ایجاد شود و بعد از نصب نیز مقداری خونریزی ایجاد گردد .
بعد از نصب آی . یو. دی. به مدت پنج روز از انجام مقاربت
خودداری نمایید و نیز در طی این مدت از قرار دادن هر گونه چیزی در داخل مهبل خود
(مثل تامپون) پرهیز نمایید . این کار باعث می گردد که احتمال وقوع عفونت کاهش یابد
. انقباضهای خفیفی ممکن است در طی چند روز پس از نصب آی . یو. دی. ایجاد شود که
میتوان با مصرف داروهای مسکن ساده مثل ایبوپروفن ، آسپرین و یا استامینوفن آنها را
تسکین داد . در صورتی که درد خیلی شدید بوده و با مصرف این مسکن ها تسکین پیدا
نکرد ، با
پزشک خود تماس بگیرید .
- پیگیری
های بعدی آی . یو. دی.
با قرار دادن انگشت تمیز خودتان در داخل مهبل ، می توانید وجود
نخی که به انتهای آی . یو. دی. متصل است را احساس نمایید . شما باید بعد از هر
عادت ماهانه ، این کار را انجام دهید تا مطمئن شوید که آی . یو. دی. هنوز در محل
خود قرار دارد و به بیرون نیفتاده است . در صورتی که وجود نخ را احساس نکردید ،
باید به پزشک یا ماما ی خود مراجعه نمایید . بطور کلی بعد از سه ماه که از نصب آی
. یو . دی . گذشت باید برای کنترل آی . یو . دی . به پزشک یا ماما مراجعه نمود .
سپس سالی یک بار باید این کار را انجام داد و تست پاپ اسمیر هم باید بطور سالانه
صورت پذیرد.علائم و نشانه های خطر در خانمهایی که از آی . یو. دی. استفاده می کنند
. در صورت
مشاهده علائم زیر ، سریعا با پزشک تماس بگیرید:
» انقباضهای درد ناک شدید و خونریزی های زیاد
» درد شکم
» تب
» ترشحات غیر طبیعی از مهبل و یا سوزش دستگاه تناسلی
» خونریزیهای نامنظم
» عنم ایجاد عادت ماهانه
» علایم وقوع حاملگی (مثل تهوع ، استفراغ ، حساس شدن پستانها ،
تکرر ادرار ، خستگی)
نحوه برداشتن و بیرون آوردن آی . یو. دی.
آی . یو . دی . را می توان در هر زمانی از رحم خارج نمود .
بیرون آوردن آی . یو. دی. خیلی راحت تر از نصب آن می باشد . آی . یو. دی. های مسی
را میتوان بعد از 10 سال و آی . یو. دی. های پروژستاسرتی را بعد از یکسال بیرون
آورد .
تذکرمهم :
هیچگاه خودتان به تنهایی اقدام به بیرون آوردن آی . یو. دی. ننمایید .
- مزایای
استفاده از آی . یو. دی.
مزایای آی . یو. دی. ها عبارتنداز :
» مشکلی در
هنگام مقاربت ایجاد نمی کند
» نیازی به مراقبتهای روزانه ندارد
» بلافاصله بعد از نصب موثر می باشد
» اثر آن طولانی مدت است
- معایب
استفاده از آی . یو. دی.
معایب آی . یو. دی. ها عبارتند از :
» از انتقال
بیماریهای عفونی مقاربتی مثل ایدز جلوگیری نمی کند
» نصب و برداشتن آن نیاز به پزشک یا ماما دارد
» ممکن است آی . یو. دی. خود بخود به بیرون رحم بیفتد
» می تواند باعث مشکلاتی در طی عادت ماهانه شود
|